ksludotiqueMoto na moto na mboka na ye

Moto na moto na mboka na ye

Post Scriptum 1 : Epayi ya ba chefs coutumiers,

Bino ba chefs coutumiers, na eleko revelation oyo ekobima na mpuasa, boyeba ete banda eleko wana bino bokozala ba veritables detenteurs ya ngwende ya kibokonzi ya mboka oyo pe bazali ba garants ya souveraineté ya mboka. Bozela te bayi politiki baya kozongisela bino kibokonzi na bino oyo ezalaki na maboko na bino na nzela ya bakoko na bino na tango ya kala, etali kaka bino bozua ba responsabilité na bino pona bomikotisa makasi lokola bakambi ya miango misengeli kosalema pona ko fula constitution ya sika oyo ekozongisa makambo nionso na alima na nzela ya kibokonzi na ya ba chefs coutumiers oyo ba colons babotolaki bakoko na bino na loma too pe na makasi, oyo na tango bapesaki lipanda batikelaki bayi politiki n’esika ya kozongisela bino bankolo eloko. Banda mokolo ya lelo, bosengeli kolongwa na position ya ba vassaux ya pouvoir civil oyo batiaki bino na ba noko, oyo bayi politiki bazali kokoba kosalela wuta lipanda. Botika bizaleli na bino ya kogumbamaka liboso ya bayi politiki oyo bazali ba sujets na bino, botika komimona lokola basali na bango oyo bazali wana kaka pona kopesaka bango lupemba ya bankoko oyo bayaka kosenga bino soki bazali na nkokoso, bino bosengeli komitia likolo na bango po bazali bana na bino ya molimo oyo basengeli kotosa bino lokola peuple nionso, soki baboyi bozali na ndingisa ya kosalela ba pouvoirs na bino oyo bakoko bapesaki bino pona ko bakengela ba populations na mabele na bango, ezali mosala na bino ya koyebisa bango tina ya systeme oyo tolingi totia na mboka, oyo ekolendisa bosomi pe pona ko garantir souveraineté pe stabilité ya mboka na biso engebene na bokoko na biso.

Bozongisi ya pouvoir coutumier ekosalema te soki mboka ezali kaka na kati ya occupation, elingi koloba ete tango ebelemi pona bino bomikotisa makasi na kati ya bitumba na biso ya bosikoli mboka lokola bakambi. Nazali na tembe te ya bokoti na bino na kati ya projet oyo etali peuple congolais mobimba, ezala oyo ya bazali na kati too pe libanda ya mboka, oyo bakozala na sima na bino pona sunga bino kino na suka, ata ko banguna na biso oyo bazali konganzama na mboka pona kobotola biso yango na lisungi ya ba collabos na bango, oyo bazali bana mboka batalelaka mabumu na bango liboso ya interet ya mboka, bango wana nde bakobundisa bino makasi pona kopekisa projet wana esalema. Bokeba na banguna na biso oyo bakotela biso pe balata loposo ya ba congolais na tina ya kosalela mboka na bango na bokutu pe ya koboma biso na kati, bakosala nionso pona baboma bino ndenge bamesana koboma baye nionso batiaka bakale na processus na bango ya occupation, kasi bakokoka kosilisa bino te pona na kati ya congolais nionso chef coutumier alali wana. Esengeli bosala angele na baninga na bino ya Esti oyo mingi na kati na bango bazali bawuta pe ba usurpateurs oyo bayaki kozua kibokonzi na sima koboma ba chefs coutumiers na biso ya siki-siki, bosala angele makasi na ndenge bazali na kati na bino. A part likama ya nzoto oyo ekoki koyela bino, bosala keba na maye matali kaniaka, po ba occupants bakoma na mbongo mingi oyo basila koyiba na mboka na biso, bayaki makolo ngulu baposi polele lelo bango wana bakoma ba milliardaires pona kodondua na misolo na biso oyo bakoma kobomba na ba paradis fiscaux, bozala na bolingo ya mboka pona ko trahir mabele ya bakoko te na tina ya ba interets personnels na bino, soki bokueyisami na yango boyeba ete etumbu na bino ekozala ya kafu-kafu. Na baye na kati na bino oyo bazali ba collabos ya ba occupants, tango yango oyo bozonga na nzela pona komikotisa na etumba ya bosikoli mboka pe bozongisi ya kibokonzi na bino. Bobelela milimo ya bakoko, soki yasolo bokonzi na bino ewuta na nzela na bango, soki ezali ya koyiba te, bango bakosunga bino pona kokumba bitumba wana kino na elonga. Alors, botika ko hésiter, bozua ba responsabilités na bino, bondima maponami ata moko te oyo ekoki kosalema na kati ya occupation, bondima dialogue te na imposteur oyo amibengi Kabila, oyo mutu nionso ayebi ete kombo na ye ezali Kanambe, bo mobiliser ba peuple na bino pona bo livrer elongo na bango bitumba oyo ezali noble, oyo ekomema biso na bosomi ya solo, oyo ekotika sango ya seko na ba generations ekoya sima, oyo ekoyengebisa ba millions ya baye bakufa pe bazokoba kokufa na tina ya mboka, na kati ya génocide ya lelo too pe oyo ya Léopold II na eleko ya Etat Indépendant du Congo.

Post Scriptum 2 : Epayi ya moko na moko na bino oyo amibengi patriote,

Yambo te natika bino, nazali na motuna ya motuya ya kotuna moko na moko na bino oyo bozali kobunda pona bosikoli ya mboka, oyo tobengi mabele ya bankoko. Soki tolobi ete mboka na biso ezali bobakisi ya ba mabele ya ba bankoko ya moko na moko na biso, na wana nalingi koloba mabele ya famiye na bino esika bakunda bakoko na yo, esika famiye na bino ezali na droit inalienable ya kobikela, elingi koloba esika ya kolonela, ya kobokolela bibwele, ya bokila to ya bolobi, ya kotonga ndaku pe esika ya kokundama, motuna ezali : eske oyebi esika mabele ya bakoko too ya famiye na yo ezali, esika bakunda bakoko na yo, elingi koloba oyo ozali kobundela ? Nazali kolobela mua eteni ya mabele esika botonga ndaku na Kinshasa to na engumba songolo pona lobiko lwa libota na bino oyo bokoki kotika tango inso na mbalakaka pona kokende kovanda esika mosusu na raison songolo too mpakala.

Na cadre ya bitumba na biso pona kosikola mboka, ndenge tomesana kotambwisa ba actions na biso mingi elongo na banzembo, na kosenga na bino to joindre l’utile à l’agréable na lisalisi ya parodie ya nzembo oyo bino nionso boyebi pe ebinisa batu mingi, oyo tango nayokaka yango nayokaka maloba mosusu oyo ekeseni na oyo eyembami na kati, nase awa nasepeli kopesa bino maloba oyo nga nayokaka tango nzembo wana ebetaka. Nakolikia ete nkolo ya nzembo (Ya Jossart) akozua ngai mabe te, ete ba occupants bakolinga kopekisa boyembi ya nzembo wana te to pe bakolinga batia bakale na nzela ya patrimoine national na biso te. Nakolikia ete mokolo mboka na biso ekosikuama, tokosepela koyoka version wana, ezala na mboka na stade des martyrs to pe na Zénith ya Paris pona kosepelisa ba diaspora ya Poto oyo bakozua libaku ya kokende Kinshasa te.

Botala awa version oyo nalobeli bino pona nzembo wana oyo bino nionso boyebi original na yango pe bokoki koyemba yango na kolanda video oyo, nalingi bokanisaka bitumba pona bosikoli ya mboka tango inso bokozua libaku ya koyoka yango.

Awa maloba na ngai ya sika:

Eh Nsi ya Kongo, bankaka batusisila

Eh oui, bokanisaki liwa na pongi ekokani, tolobi kaka

Toyebisaki bango biso bakolo mabele bango bandimaki te, boh

Mystique, baleli, beta bango, boh

Bango bayokaki te, ale kanga bango boh

Yo yo yo yo yo yo yo Kagame, tika kotia tembe na Congo

Toyebisaki bango biso bakolo mabele bango bandimaki te, boh

Mystique, baleli, beta bango, boh

Bango bayokaki te, ale kanga bango boh

Yoka Kanambe, tika Kongo, zonga na Rwanda, ewolo

Toyebisaki bango biso bakolo mabele bango bandimaki te, boh

Mystique, baleli, beta bango, boh

Bango bayokaki te, ale kanga bango boh

Ba zaïrois ye ye ye, vimbah

Oyo akokota bitumba te nani

Toyebisaki bango biso bakolo mabele bango bandimaki te, boh

Mystique, baleli, beta bango, boh

Bango bayokaki te, ale kanga bango boh

…

Ale sala mosala muana Kongo sala mosala sala eh

Sala mosala muana Kongo sala binienzi babima eh

Nienzi yo yo yo, ale bima Congo bima eh

Nienzi yo yo yo, ale tika Gombe na biso eh

….

Kongo, Kongo, Kongo

Bankaka luwa kueno, luwa

Bambuta luwa kueno, luwa

Kongo dieto katutekele dio ko

Kongo dia mbuta Kimbangu

Kongo, Kongo, Kongo

Kongo dia ya Lumumba

Kongo, Kongo, Kongo

Kongo dia mbuta Kasa Vubu

Kongo, Kongo, Kongo

Kongo dia ya Kuku Ngbendu

Kongo, Kongo, Kongo

Eh totia lumbe lumbe eh

Eh tobeta bango eh

Eh bozua lumbe lumbe eh

Eh totumba bango eh

Eh bowumbu pasi eh

Eh tolonga bango eh

Ale longwa, longwa

Bana Kongo baye, kima

Ban’elaka baye, longwa

Bima na Gombe bima, bima

Kanga bisaka kenda, kenda

….

Ye ye ye mpangi tuzolasana

Beto na beto mu Zaïre, luzolo

Toniati mokonzi ya Rwanda eh

Toniati babomi ya Rwanda eh

Tuzolane eh eh tuzolana eh

Tuzolana bayaya eh tuzolana eh

Tuzolana bamama eh tuzolana eh

Beto na beto mu Zaïre, luzolo

….

Ba zaïrois, vimbah psshh

Bana Kongo, vimbah psshh

Bana Kivu, vimbah psshh

Bana Haut Zaïre, vimbah psshh

Bana Equateur, vimbah psshh

Bana Maniema, vimbah psshh

Bana Katanga, vimbah psshh

Bana Kasaï, vimbah psshh

Bana Bandundu, vimbah psshh

Bana Bas Zaïre, vimbah psshh

Bana Kinshasa, vimbah psshh

Yo olingi coltan, yo olingi cobalt eh

Yo olingi diamant, ndima kofuta dollar

Awa olinga koyiba, ndima batia yo kraka

Lokol’olinga koboma, ndima bakata yo motu

Bakata yo motu, eh motu, motu, motu eh

Tokata ye motu, eh motu, motu, motu eh

Yo olingi coltan, yo olingi cobalt eh

Yo olingi diamant, ndima kofuta mpaku

Awa olingi koyiba, ndima batia yo kraka

Lokol’olinga koboma, ndima pe ya yo liwa

Mbano na yo liwa, eh liwa, liwa, liwa eh

Sisifa, oh, mama ndoki ye wana

Sisifa oh, tika lokuta tika

Sisifa oh, ata ndele okosamba

Sisifa oh, ata ndele okofuta

Moellon

Moto na moto na mboka na ye

Akokengela mabele na ye

Moto na moto na mboka na ye

Tokoyeba nani mowuta

Moto na moto na libota na ye

Tokoyeba nani kongolais

Kimpa Vita ! Mama Kongo ye wana

Moto na moto na mvila na ye

Tokoyeba nani koko na ye

Moto na moto na mabele na ye

Alakisa epayi bakunda bakoko na ye

Moto na moto na libota na ye

Tokoyeba nani moyibi

Tokoloba na bango batika Kongo na biso

Tokoloba na bango batika Kivu na biso

Tokoloba na bango batika Gombe na biso

Voler n’est pas bon, voler n’est pas bon

Bilongi na biso na ya bango ekesani

Minoko na biso na ya bango ekesani

Ba kombo na biso na ya bango ekesani

Kinyarwanda ezali monoko ya Congo te

Biso tolobaka na biso lingala

Biso tolobaka na biso kikongo

Biso tolobaka na biso tshiluba

Biso tolobaka na biso swahili

Congo ekokomaka Imatutsi jamais

Post Scriptum 3 : l’hymne de la libération :

Na sima ya parodie ya loyembo oyo Boh, nasalaki loyembo na ngai pona esunga biso na etumba na biso ya kosikola mboka, okoki koyoka yango soki okilike awa na se:

https://www.ksludotique.com/2016/12/22/hymne-liberation-congo-zaire/

Post Scriptum 4 : Nzela ya kolanda pona kosikola mboka na biso :

SOKI BONDIMI PROJET OYO, TALA BA REGLES YA KOLANDA PONA KOMEMA BOTOMBOKI EZANGA MINDUKI KASI ETONDA MOLENDE :

KONDIMA POUVOIR COUTUMIER LOKOLA BOKONZI NA BISO YA YAMBO, KOTATOLA LIKOLO PE MAKASI BONDIMI NA YO NA PROJET OYO EKOZONGISA BOKONZI YA BA CHEFS COUTUMIERS PE KOTATOLA SOUTIEN NA CHEF COUTUMIER NA YO TANGO INSO YANGO EKOPESAMELA YO,
KOTATOLA LIKOLO PE MAKASI IDENTITE NA YO YA SIKA OYO ELAKISI ETE BANKOKO NA YO BAZALI PENZA BANA YA MBOKA CONGO-ZAÏRE,
KOBUAKISA TROISIEME REPUBLIQUE RDC YA AFDL OYO ESENGELI KOTIKALA KAKA ELEMBO YA MAWA YA OCCUPATION YA MBOKA NA BISO NA BAYI RWANDA NA GENOCIDE NA BANGO YA 12 MILLIONS YA BANA MBOKA NA 2 MILLIONS DE FEMMES VIOLEES, NA KOBOSANA TE BA SABOTAGES NIONSO OYO BANGO BASALI NA MBOKA NA BISO PONA KOLEMBISA TO KOPEKISA NTOMBWA YA MBOKA NA BISO
KOBUAKISA KOMBO YA R.D.CONGO OYO BA RWANDAIS YA AFDL BAZONGISELAKI BISO SANS KE BATUNA AVIS NA BISO, KOTATOLA LIKOLO PE MAKASI MOKANO NA BISO YA KOZONGELA KOMBO NA BISO YA LUKUMU ZAÏRE OYO MBOKA NA BISO ELATAKI MALAMU, OYO EZALAKI MBUMA YA BOSOSOLI YA BAKONZI YA MBOKA PONA KOKANGOLA MBOKA NA BISO NA BA SOUVENIRS YA MABE YA COLONISATION YA BA BELGES PE PONA KOPESA DEPART YA SIKA NA MBOKA NA BISO (NANDIMI TE BA BURKINABES BAKOKI KONDIMA KOZONGELA KOMBO YA HAUTE-VOLTA TOO PE BA BENINOIS OYO YA BANGO YA KALA DAHOMEY),
KOTIKA KOTOSA MITINDO YA BA OCCUPANTS TOO PE YA BA COLLABOS NA BANGO, KO BOYCOTER OYO NIONSO EZALI KOSALELA SYSTEME YA OCCUPATION OYO NA KATI NA YANGO TOKOKUTA BA MEDIAS, KOBIMA NA BA INSTITUTIONS NIONSO YA RDC AFDL,
BINO BAYI POLITIKI, BOTIKA MIBEMBO NA BINO NA WASHINGTON, LONDRES TOO PE PARIS, BOLUKA KOKUTANA NA BA CHEFS COUTUMIERS NA BINO PONA KOSUNGA BANGO NA BITUMBA OYO TOSENGELI KOBUNDA PONA BOSIKOLI YA MBOKA ELONGO NA BOZONGISI YA KIBOKONZI YA BOKOKO, BOZALA BA ACTEURS PRINCIPAUX YA BOYEBISI YA PROJET WANA EPAYI YA BAYI MBOKA,
PEUPLE CONGOLAIS, BOPANZA SANGO NA NZINGA-NZINGA NA BINO, NA BANINGA PE BAYEBANI NA BINO NA BA MOYENS NIONSO OYO BOKOKI KOSALELA PO SANGO WANA EPANZANA MALAMU NA KATI YA POPULATION, BONGO SOKI BAKATELI BINO NZELA YA INTERNET TOO PE YA TELEPHONE, EKOZALA ELEMBO ETE MISALA NA BINO EZALI KOBANGISA BANGO, YANGO EKOPESA BINO MAKASI YA KOKOBA NA NZELA WANA KINO MOKOLO MBOKA NA BISO EKOSIKOLAMA,
SOKI BOLANDI MITINDO OYO ELONGO NA BOTATI YA BONDIMI NA BINO YA PROJET EYE, TOKOSILISA NGALA YA TROISIEME REPUBLIQUE RDC AFDL, TOKOTIA BA OCCUPANTS PEMBENI PE TOKOBIMISA NGENGE NIONSO NA POUVOIR NA BANGO YA MOYIBI. NAKOSALAKA MBONGWANA YA POSO NA BISO, BANGO BAKOTIKALA YA KOKANGAMA NA COQUILLE NA BANGO YA POLELE ESIMBAMI NA POUVOIR EZANGA TINA. NZELA MOKO KAKA EKOTIKALA PONA BANGO, BABIMA NA MBOKA NA BISO NA MALEMBE NA ESIKA YA KOTIA MOTU MAKASI PONA KONGANZAMA NA MBOKA NA BISO, OYO SOKI BABOYI YANGO BA KO RISQUER BAMELAMA NA EBALE NA BISO OYO TOBENGI ZAÏRE OYO EKOKITISA BANGO NA MOZINDO PONA BAKENDE KOKUTANA NA BAYE BAYIKE BAMOTINDAKI. KASI BOSALA ANGELE, NIAMA OYO EKANGAMI NA MOTAMBU EKOLUKA KOSALA LIKAMA YA SUKA, EKOLINGA EBOMA BATU BAYIKE YAMBO TE TOBENGANA YE TO PE LIWA EKOMELA YE, ASI ATONDISI BA MERCENAIRES BAYIKE NA KATI YA MBOKA NA BISO NA TINA WANA, YANGO WANA ESENGELI BOZALA MAYELE, BOLUKA KOBUNDISA YE TE PONA KOPESA YE PRETEXTE OYO AZO ZELA PONA KOBOMA BINO. ESENGELI BOSALELA ART YA BOTUMBOLI NDENGE BA TORREADOR BASALELAKA LIBOSO YA TAUREAU NA KATI YA ARENE PONA KOLEMBISA YANGO KINO NA ESTOCADE YA SUKA OYO EKOSILISA BITUMBA NA BANGO. BITUMBA NA BINO EKOLEKA NA NZELA YA MALOBA, BA SLOGANS, BA NZEMBO OYO EKOZALA BIBUNDELI NA BINO PE MOSUSU TE SOKI BINO NIONSO BONDIMI KOSALELA YANGO ELONGO NA TANGO MOKO BISIKA NIONSO BOZALI.
PONA KOBANDA, BOSENGELI KO EVITER BA MANIFESTATIONS YA BALABALA, PO YANGO NDE EKOKI KOPESA BANGO LIBAKU YA KO MASSACRER BINO, BO MANIFESTER NA KATI YA BA MAPANGU NA BINO BINO NIONSO ELONGO NA ELEKO LIOKO OYO BAKAMBI BAKOYEBISA BINO (KOSALA MAKELELE, KOGANGA BA SLOGANS, KOYEMBA BINO NIONSO ELONGO NA BA RADIOS PATRIOTIQUES OYO EKOZALA KO PANZA BA NZEMBO YA BITUMBA, ETC …). SOKI TE YA MBALAKAKA OYO MUTU MOKO AKOKI KOBANDA LOKOLA NTANGWA OYO BATU NA BATU BAKOLANDA KINO EKOPANZANA ENGUMBA MOBIMBA, BANGUNA BAKOZALA NA BATU YA KOTINDA NA MAPANGU NIONSO TE PO BAKOYEBA ESIKA YA KOBANDELA TE. ATAKO BAMEKI KOKOTELA BINO NA LOPANGU, LOKOLA BAKOZALA MOTANGO MOKE, BINO MOKO BOKOYEBA KOYAMBA BANGO NA NDENGE ELONGOBANI, NA MAYE WANA NAKOPESA BINO CONFIANCE, BOYEBA KOBIMISA BA BOULE YA KITOKO PONA KOYEBA NDENGE YA KOYAMBELA BANGO, BOKANISA « FABLE DE LA FONTAINE » OYO BABENGI « LE LION ET LE MOUCHERON », TANGO NIAMA EKOLEMBA EKOZALA NDE TANGO BOKOKOKA KOBIMA NA BALABALA PONA KOSUKISA MAKAMBO.

BONGO MOKOLO OYO MBOKA NA BISO EKOSIKOLAMA ENFIN, EKOZALA NDE MOKOLO BISO NIONSO TOKOKOKA KOYEMBA NDENGE TOZALAKI KOYEMBA KALA : « OH ZAÏRE, MBOKA NGAYI NABOTAMI, OH ZAÏRE, MBOKA NGAYI NAKOLI, TOYOKA YO ELENGI, BATONDISELA YO BOMENGO».

Lettre écrite en Juin 2013 Dernière mise à jour le 20/12/2015

Article publié en français le 20/12/2015 Traduit en Lingala en Août 2016

Pona kotanga mokanda eye na français, fina awa.

Fina awa pona kotanga moboko ya mokanda eye.

Fina awa pona ko telecharger too ko imprimer mokanda eye.

Bosikoli ya mboka ekolekela pe na nzela ya bokangoli pe bosukoli ya makanisi na biso, nakosenga bino botanga pe mikanda eye :

EGLISES DE REVEIL, OKIPASIO MOSUSU OYO TOSENGELI KOMIKANGOLA.

EGLISES DE REVEIL NA MAYE MATALI NZAMBE, TALA BOSOLO EKOKANGOLA BISO.